Koncepcja przeciwdziałania negatywnym konsekwencjom przeciążania pracą w oparciu o pozytywną interakcję praca – dom oraz promocję zachowań prozdrowotnych pracownika
DOI:
https://doi.org/10.29015/cerem.408Słowa kluczowe:
work overload, worker well-being, work-life balance, healthy behaviors, workplace health promotion, workplace health program, enterprises, corporate wellnessAbstrakt
Cel: Celem artykułu jest wskazanie negatywnych konsekwencji zdrowotnych wynikających zprzeciążenia pracą, braku równowagi praca – dom (work-life balance), jak również charakterystyka
pozytywnych zachowań prozdrowotnych w miejscu pracy jako formy przeciwdziałania im. Artykuł
wpisuje się w dyskusję nad koncepcją corporate wellness, która tworzy podstawy kultury zdrowotnej
organizacji.
Metody badawcze: Praca opiera na się na przeglądzie literatury przedmiotu z zakresu czynników
kształtujących dobrostan pracownika. W artykule zaprezentowano także dwa studia przypadków w
zakresie kompleksowych programów zdrowotnych, realizowanych w spółce Mars Polska oraz w
belgijskim oddziale Procter & Gamble
Wnioski: Bazując na przeglądzie literatury zagranicznej i krajowej, autorki proponują koncepcję
modelową opisującą zależności pomiędzy poszczególnymi zmiennym mającymi wpływ na dobrostan
pracownika. W niniejszym modelu zakłada się, że dla powyższej regeneracji pracownika kluczową rolę
odgrywać będzie interakcja praca – dom oraz podejmowane przez pracownika zachowania
prozdrowotne, takie jak aktywność fizyczna i wypoczynek w formie snu.
Wartość artykułu: Wartość artykułu związana jest z interdyscyplinarnym podejściem do
kształtowania dobrostanu pracownika. W prezentowanej koncepcji oprócz perspektywy zarządzania
zasobami ludzkimi uwzględniono również problematykę zdrowia psychicznego i fizycznego
pracownika.
Implikacje badań: Założenia teoretyczne przedstawione w artykule staną się punktem wyjścia do
projektowanych badań w polskich przedsiębiorstwach. Celem tych badań będzie identyfikacja
możliwości przeciwdziałania negatywnym skutkom przeciążenia pracą poprzez promocję zachowań
prozdrowotnych w miejscu zatrudnienia oraz wspieranie pracownika w budowaniu pozytywnej
interakcji praca – życie.
Bibliografia
ADP Workforce View in Europe 2015/16, 2015, www.adp.co.uk/assets/vfs///Family-32/WorkforceView-15-16/Workforce-View-UK-Screen-Final.pdf [31.12.2016].
Allis P., O’Driscoll, M., Positive effects of nonwork-to-work facilitation on well-being in work, family and personal domains, “Journal of Managerial Psychology” 2008, 23(3), s. 273–291.
Amendolia, C., Côté P., Cancelliere C., Cassidy J.D., Hartvigsen J., Boyle E., Soklaridis S., Stern P., Amick B., Healthy and productive workers: using intervention mapping to design a workplace health promotion and wellness program to improve presenteeism, “BMC Public Health” (2016) 16:1190
Badanie spójności społecznej, II edycja, GUS 2015, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/prezentacja-pierwszych-wynikow-ii-edycji-badania-spojnosci-spolecznej,22,1.html [31.12.16]
Ballout H. I., Work-family conflict and career success: the effects of domain-specific determinants, “Journal of Management Development” 2008, 27(5), s. 437–466.
Beham B., Drobnic, S., Satisfaction with work-family balance among German office workers, “Journal of Managerial Psychology” 2010, 25(6), s. 669–689.
Beutell N. J., Wittig-Berman U., Work-family conflict and work-family synergy for generation X, baby boomers, and matures: Generational differences, predictors, and satisfaction outcomes, “Journal of Managerial Psychology “2008, 23(5), s. 507–523.
Boyar S. L., Maertz C. P. J., Mosley D. C. J., Carr, J. C., The impact of work/family demand on work-family conflict, “Journal of Managerial Psychology” 2008, 23(3), s. 215–235.
Butler A. B., Grzywacz J. G., Bass B. L., Linney K. D., Extending the demands-control model: A daily diary study of job characteristics work-family conflict and work-family facilitation, “Journal of Occupational and Organizational Psychology” 2005, 78, s. 155-169.
Chu C., Breucker G., Harris N., Stitzel A., Gan X., Gu X., Dwyer S., Health-promoting workplaces—international settings development, “Health Promotion International “2000, 15(2), s.155-167.
Clark S. C., Work / family border theory : A new theory of work / family balance, “Human Relations” 2000, 53(6), s. 747–770.
DeJoy D, Southern D. An integrative perspective on worksite health promotion, “Journal of
Occupational and Environmental Medicine”, 1993, 35(12):1221-1230.
Dewe P., O’Driscoll M., Cooper C., (2010), Coping with stress: A review and critique, Wiley-Blackwell, Chichester.
Dewe P. & Cooper C., (2012), Well-being and work: Towards a balanced agenda, Palgrave Macmillan, Basingstoke.
Dewe P, (2014), Positive Psychology and Coping: Towards a better understanding of the relationship, w: Wellbeing: A Complete Reference Guide. (red.) P. Y. Chen, C. L. Cooper Vol. III, Work and Wellbeing, Wiley Blackwell, s. 65-90.
Dugdill L., Springelt J.: (2001), Evaluating health promotion programmes in the workplace, w: Rotman J., Goodstadt M., Hyndman B., McQueen D.U., Potwin L., Spingett J., Ziglio E. [red.]. Evaluation in health promotion. European Series, No. 92. WHO Regional Publications, Copenhagen.
Eby L. T., Casper W. J., Lockwood A., Bordeaux C., Brinley A., Work and family research in IO/OB: Content analysis and review of the literature (1980-2002), “Journal of Vocational Behavior “2005, 66(1), s. 124–197.
European Agency for Safety and Health at Work – EU-OSHA 2014, Calculating the cost of
work-related stress and psychosocial risks: European Risk Observatory Literature Review https://osha.europa.eu/pl/tools-and-publications/publications/literature_reviews/calculating-the-cost-of-work-related-stress-and-psychosocial-risks [31.12.2016]
European Agency for Safety and Health at Work, From the project to wellbeing policy, http://www.enwhp.org/toolbox/pdf/1002191223_Procter-Gamble.pdf [31.12.2016].
European Agency for Safety and Health at Work, Mars Wellness Programme, http://www.enwhp.org/toolbox/pdf/1002191140_Mars-Wellness-Programme.pdf [31.12.2016].
Gniazdowski A., (1997), Promocja zdrowia w miejscu pracy – teoria i zagadnienia praktyczne, Instytut Medycyny Pracy, Łódź,
Grant A. M., Christianson M. K., Price R. H., Happiness, Health, or Relationships? Managerial Practices and Employee Well-Being Tradeoffs, “Academy of Management Perspectives” 2007, 21(3), s. 51–63.
Greenhaus J. H., Beutell N. J., Sources of conflict between work and family roles, “Academy of Management Review” 1985, 10(1), s. 76–88.
Hakanen J. J., Schaufeli W. B., Ahola K., The Job Demands-Resources model: A three-year cross-lagged study of burnout, depression, commitment, and work engagement, “Work & Stress” 2008, 22(3), s. 224–241.
Higgins C., Duxbury L., Johnson, K. L., Part-time work for women: Does it really help balance work and family? “Human Resource Management” 2000, 39(1), s. 17–32.
Hughes J., Bozionelos N., Work-life balance as source of job dissatisfaction and withdrawal attitudes: An exploratory study on the views of male workers, “Personnel Review” 2007 , 36(1), s. 145–154.
Karasek R. A., Job Demands, Job Decision Latitude, and Mental Strain; Implications for Job Redesign, “Administrative Science Quarterly” 1979, 24(June), s. 285–308.
Karasek R. A., Baker D., Marxer F., Ahlbom A., Theorell T., Job decision latitude, job demands, and cardiovascular disease: a prospective study of Swedish men. “American Journal of Public Health” 1981, 71(7), s. 694–705.
Karasek R. A., Theorell T. (1990). Healthy work: stress, productivity, and the reconstruction of working life. Basic Books. Michigen: Harpes Collins Publishers.
Koh D. and Tar-Ching A. (2015), Occupational health, w: Oxford Texbook of Global Public Health, (red.) R. Detels, M. Gulliford, Q. Abdool Karim, Ch. Chuan Tan, Vol. 2 Methods of Public Health, Oxford University Press, Oxford, ss. 868-882.
Komunikat Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Podniesienie wydajności i jakości w pracy: wspólnotowa strategia na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2007-2012. Komisja Wspólnot Europejskich, Bruksela 2007, www.europarl.europa.eu/meetdocs/2009_2014/documents/empl/dv/com_com(2007)0062_/com_com(2007)0062_pl.pdf [31.12.2016]
Korzeniowska E.: Zdrowi pracownicy w zdrowej organizacji – Konferencja Europejskiej Sieci Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy. „Medycyna Pracy”, 1999; 50: 6, 601–604.
Korzeniowska E., Puchalski K., Kwestionariusz oceny jakości programów promocji zdrowia w miejscu pracy, „Medycyna Pracy”, 2002; 53(5), s. 361—368.
Kossek E., Ozeki C., Work-Family Conflict, Policies, and the Job-Life Satisfaction Relationship: A Review and Directions for Organizational Behavior-Human Resources Research, “Journal of Applied Psychology” 1998, 83(2), s. 139–149.
La Montagne A. Integrating health promotion and health protection in the workplace. In: Moodie R, Hulme A, eds. Hands-on health promotion. Melbourne, Australia, IP Communications, 2004.
Lambert S. J., Added Benefits : the Link Between Work-Life Binefits and Organizational Citizenship Behavior, “Academy of Management Journal” 2000, 43(5), s. 801–816.
Lourel M., Ford M. T., Gamassou C. E., Guéguen N., Hartmann A., Negative and positive spillover between work and home: Relationship to perceived stress and job satisfaction, Journal of Managerial Psychology 2009, 24(5), s. 438–449.
Malińska M., Namysł A., Hildt-Ciupińska K., Promocja zdrowia w miejscu pracy – dobre praktyki cz. 2, Bezpieczeństwo Pracy 2012 , 07/2012, s. 18-21
Moore F., Work-life balance: contrasting managers and workers in an MNC, “Employee Relations” 2007, 29(4), s. 385–399.
Mościcka-Teske, A., Potocka, A. (2014), Skala Ryzyka Psychospołecznego. Budowa i zasady stosowania. Łódź-Gdańsk: Komisja Krajowa NSZZ Solidarność.
Nowak P. (2010), Aktywność fizyczna oraz inne zachowania zdrowotne w stylu życia menedżerów, Wyd. Politechniki Opolskiej, Opole.
O'Donnell MP, ed. Health promotion in the workplace, 3rd ed. Toronto, ON, Delmar Thomson Learning, 2002.
O’Driscoll M., Brough P., Kalliath T., Work / Family Conflict , Psychological Well-Being , Satisfaction and Social Support : A Longitudin. Equality, “Diversity and Inclusion: An International Journal” 2004, 23(1/2), s. 36–56.
Ottawa Charter for Health Promotion: An Innternational Conference on Health Promotion. Charter for Health Promotion, Ottawa 1986.
Parish R., (1996), Quality of Health Promotion in the Workplace. W: Proceedings of the Workshop Quality of Health Promotion in the Workplace, 27–29 listopada 1996, Berlin, s. 53–63.
Pelfrene E., Vlerick P., Kittel F., Mak, R. P., Kornitzer, M., De Backer, G., Psychosocial work environment and psychological well-being: Assessment of the buffering effects in the job demand-control (-support) model in BELSTRESS, “Stress and Health” 2002, 18(1), s. 43–56.
Pelfrene E., Vlerick P., Mak R. P., De Smet P., Kornitzer M., De Backer G., Scale reliability and validity of the Karasek „Job Demand-Control-Support” model in the Belstress study, “Work & Stress” 2001, 15(4), s. 297–313.
Pelletier KR. A review and analysis of the clinical and cost-effectiveness studies of comprehensive health promotion and disease management programs at the worksite: 1998-2000 update, “American Journal of Health Promotion”, 2001, 16(2):107-116.
Pleck J. H., Staines G. L., Lang L., Conflicts between work and family life, “Monthly Labor Review” 1980, 103(3), s. 29–32.
Presseau J., Johnston M., Johnston D. W., Elovainio M., Hrisos S., Steen, N., Eccles M. P., Environmental and individual correlates of distress: Testing Karasek’s Demand-Control model in 99 primary care clinical environments, “British Journal of Health Psychology” 2014, 19(2), s. 292–310.
Quick J. C., Bennet J., Hargrove M. B., (2014), Stress, Health, and Wellbeing in Practice: Workplace Leadership and Leveraging Stress for Positive Outcomes, w: Wellbeing: A Complete Reference Guide. (red.) P. Y. Chen, C. L. Cooper Vol. III, Work and Wellbeing, Wiley Blackwell, s. 65-90.
Quintiliani L., Sattelmair J., Sorensen G., 2007, The workplace as a setting for interventions to improve diet and promote physical activity, Background paper prepared for the WHO/WEF Joint Event on Preventing Noncommunicable Diseases in the Workplace, World Health Organization, (Dalian/ China, September 2007), http://www.who.int/dietphysicalactivity/Quintiliani-workplace-as-setting.pdf [31.12.2016]
Rotondo D. M., Kincaid, J. F., Conflict, facilitation, and individual coping styles across the work and family domains, “Journal of Managerial Psychology” 2008, 23(5), s. 484–506.
Saif M. I., Malik M. I., Awan M. Z., Employee Work Satisfaction and Work - Life Balance: A Pakistani Perspective, “Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business” 2011, 3(5), s. 606–617.
St Sorensen G, et al. A comprehensive worksite cancer prevention intervention: behavior change results from a randomized controlled trial (United States). Cancer Causes and Control, 2002, 13(493-502).
State of the global Workplace Report, Gallup (2013), www.securex.be/export/sites/default/.content/download-gallery/nl/brochures/Gallup-state-of-the-GlobalWorkplaceReport_20131.pdf [31.12.2016]
Stokols D, Pelletier K, Fielding J. The ecology of work and health: Research and policy directions for the promotion of employee health. Health Education Quarterly, 1996, 23(2):137-158.
Thompson C. A., Prottas, D. J., Relationships among organizational family support, job autonomy, perceived control, and employee well-being, “Journal of Occupational Health Psychology” 2006, 11(1), 100–18. http://doi.org/10.1037/1076-8998.10.4.100
Williams RM, Westmorland M. Perspectives on workplace disability management: a review of the literature. Work, 2002, 19(1):87-93.
Zagrożenia psychospołeczne i stress w pracy, Europejska Agencja Bezpieczeństwa i zdrowia w pracy, 2016, http://osha.europa.eu/pl/topics/stress/index_html [31.12.2016]
Pobrania
Pliki dodatkowe
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Autor przenosi nieodpłatnie na Wyższą Szkołę Bankową we Wrocławiu , bez ograniczeń terytorialnych, majątkowe prawa autorskie do tego utworu w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( Dz.U. 1994, Nr 24, poz. 83 ze zm. )na zasadzie wyłączności, tj. prawo do:
a) wyłącznego używania i wykorzystania utworu w dowolnej działalności przez Wyższą Szkołę Bankową we Wrocławiu, w szczególności w działalność Biblioteki Cyfrowej uruchomionej przez Wyższą Szkołę Bankową we Wrocławiu
b) wytwarzania, utrwalania i zwielokrotniania egzemplarzy utworów wszelkimi technikami, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, w szczególności ich zwielokrotniania poprzez dokonywanie zapisów na płytach typu CD,
c) zamieszczenia wybranych fragmentów utworu w celach promocyjnych w publikacjach, materiałach promocyjnych, w sieci Internet oraz sieciach wewnętrznych typu Intranet Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu,
d) wprowadzania utworu do pamięci komputera Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu,
e) kopiowania i powielania utworu w technologiach fotomechanicznych lub innych znanych w dniu zawarcia umowy (fotokopie, kserokopie itp.),
f) przetworzenia dzieła na formę elektroniczną i nieograniczonego rozpowszechniania w sieci Internet.
